TRABZON’UN TURİZME KAZANDIRILMAYI BEKLEYEN
HAZİNESİ CİDA KİLİSESİ
Daha önceki yazılarımızda da Trabzon’un tarihi noktada en uç safhada olduğunu yazmıştım.
Bugün Bölgemizin gazetelerinden Kuzey ekspres gazetesinin “Kültür Sanat” sayfasında Gazeteci Ayşe Nur Seymen Hanımefendinin haberi çok beğendim.
Bizlerde Avrasya Haber olarak alıntı yapıp okuyucularımızla paylaşıyoruz.
Bu haberden dolayı Ayşe Nur Hanımı kutluyorum.
Cemal Yıldız (Avrasya Haber)
Trabzon’un Sürmene ilçesinde vatandaşın özverisi ile ayakta kalan yıllardır ayakta kalan ve şu an cami olarak kullanılan Cida Kilisesi turizme kazandırılmayı ve hak ettiği değeri görmeyi bekliyor.
Trabzon’un tarihi barındıran ilçeleri arasında yer alan Sürmene pek çok alanda turizme hizmet ediyor. Bölgede bulunan kiliseler, cumbalı evler, yöresel yemekler, Sürmene Kalesi, seyir terası yerli ve yabancı turistlerin uğrak noktası halindedir. Cida Kilisesi ise tarihe meydan okuması ve yapı güzelliği ile oldukça beğeni toplamaktadır.
ESKİ ADI CİDA
Kilise yerleşim yerinin eski adı olan Cida ismini taşımaktadır. Bölgenin ismi Dirlik olarak 1959 yılında yabancı kökten gelmesi nedeniyle değiştirilmiştir. Mahallenin ismi sadece Cida olarak değil aynı zamanda “Zida” ve “Çıda” olarak anılmıştır. Bölgede 16. Yüzyıldan bu yana bir nüfus bulunmaktadır. Tarihi olarak köklü olan mahalle de Cida Kilisesi 19. Yüzyılda inşa edilmiştir.
129 YILI AŞKIN AYAKTA
İlçe merkezine çok uzak sayılmayan Cida Kilisesi ise 120 yılı aşkın bir süredir ayakta kalmayı başarmış. Yıpranmış vaziyette olan Kiliseye ise bölgedeki vatandaşlar sahip çıkmış durumda. Asırlara meydan okuyan yapının hasarlarını halk onardı. Günümüzde hala kullanılan bina ise camii olarak işlev göstermektedir.
CAMİİ OLARAK KULLANILIYOR
Camii olarak hizmet eden Cida Kilisesi bölge halkı tarafından esas işlevini yitirmemesi için oldukça korunuyor. Tarihi yapının asıl sahipleri için içeriye bir hatıra defteri koyularak gelenlerin not yazması için ince düşünülmüş davranışlar var. Cida Kilisesi ya da güncel ismiyle Dirlik Camii ayakta kalabilsin diye vatandaşların koruma savaşı sürecek.
ŞİFALI OLDUĞUNA İNANILIYOR
Cami önünde kullanılan taşların düzlüğü ve simetrik ölçüleri ilgi çekerken kilisenin asırlar önce yapılan iklimlendirme sistemi kiliseyi yazın serin kışın ise sıcak tutuyor. Fotoğraflarda görülen kuyu ayazma diye bilinen vaftiz suyu. Köylüler bu suyun şifalı olduğuna inanıyor ve Müslümanlar bile bu suyu şifa niyetine kullanıyor. Şu an kapalı alanda bulunan bu vaftiz kuyusunun hemen yanında bulunan bir diğer su kuyusu suyu ise kilisenin yazın serin olmasını, kışın ise buhar yayarak sıcak olmasını sağlıyor.
HARABE OLAN ÜSTÜNDAL KİLİSESİ
Harabe halde olan kilise ise Üstündal Kilisesidir. Bu kilise ilçe merkezine 7 kilometre uzaklıktadır. Üstündal Mahallesi eski adıyla Karakanzi adıyla bir yerleşim merkezidir. 1800’lü yıllarda bölgede Müslüman ve Hristiyan (Rum) nüfus birlikte yaşam sürerlerdi. Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi olarak kuruluşu ile bölge Sürmene ilçesine köy olarak dahil edilmiştir. 1959 yılında ise “yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı” gerekçesi ile köyün ismi Üstündal olarak güncellenmiştir. Bu mahallede ise bahsettiğimiz harabe haldeki kilise bulunmaktadır. Turizm açısından oldukça önem taşıyan yapının 19. Yüzyılın sonlarına doğru inşa edildiği tahmin edilmektedir.
DOĞAYA TESLİM
Üstündal Kilisesi yapımının ardından hiç bakım ve onarıma girmemiş bir yapı olarak kendini doğaya teslim etmiş vaziyette beklemektedir. Hala ana gövdesi sağlam bir şekilde onarım bekleyen kilise turizm ve tarih açısından oldukça önem taşımaktadır. Doğa ve yeşille bir arada gözüken yapı görenleri hayrete düşürüyor. Şehrin ve ilçenin turizm yapısının desteklenmesi adına bölge halkı kilisenin ilgiye ihtiyaç olduğunu ise sık sık vurgulamaktan kaçınmıyor.
MAHALLENİN MUHTARI ANLATTI
Cida Kilisesinin bulunduğu Dirlik Mahallesinin Muhtarı Aydın Bilgin bölgede 2 adet kilise bulunduğunu ve birinin harabe şekilde beklerken Cida Kilisesinin ise camii olarak hizmet ettiğini dile getirdi.
Kiliselerin güncel durumunu anlatan muhtar Bilgin açıklamasında şu ifadelere yer verdi; “Bölgede 2 adet kilise mevcut. Bir tanesi de harabe halinde. Diğeri ise cami olarak hizmet ediyor. Harabe halinde olan kilise için hiçbir proje yok. Şahsın tapusu üzerinde. Onun için kimseye bakmıyor oraya. İşlevde olan Cida Kilisesi ise düzenli olarak bakımı yapılmakta. Köy halkı olarak ilgileniyoruz. Yapıya dıştan asla dokunmuyoruz. Aynı kilise olarak yerinde kalıyor. İçinde bir namaz kılma yeri yapıldı. Bir de üste odaları yapıldı bir iki tane. Hristiyan vatandaşlar gelirse de arka tarafta küçük bir yerde onların kullanımı için var ama aktif değil.”
