TMMOB Mimarlar Odası Trabzon Şubesi
Trabzon Hafif Raylı Sistem Projesi Protokolü Çekince Raporu / Basın Açıklaması
Raylı Sisteme EVET / Yanlış Etaplamaya HAYIR
24.04.2024 tarihinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Trabzon Büyükşehir Belediyesi
arasında “Trabzon Hafif Raylı Sistem Projesi’nin” Raylı Sistem Hattının Devir Protokolü
imzalanmış̧ ve yapılan imza töreni ve içeriği yazılı ve görsel basında duyurulmuştur. Yapılan
imza töreninden sonra tarafların açıklamalarında Trabzon Hafif Raylı Sistem Projesi’nin birinci
etabının “Şehir Hastanesi – Meydan” arasındaki 8,7 km’lik kısmına 2025 yılında başlanacağı,
2028 yılında da bitirileceği ve ardından Meydan – Havalimanı bölümünün ele alınacağı ifade
edilmiştir.
Öncelikle bu yatırımın doğru bir planlama ve projelendirme ile kentimize kazandırılmasından
mutluluk duyacağımızı belirtmek isteriz. Öte yandan konu hakkında şubemiz ilgili
komisyonunca hazırlanan teknik rapor ve mesleki değerlendirmelerimiz ışığında; Trabzon
Hafif Raylı Sistemi Projesi’nin bu etaplama anlayışıyla yapılmasının yanlış olacağını ve
pek çok sorunu beraberinde getireceğini kamuoyu ile paylaşmak isteriz. Bu
düşüncemizin nedenleri aşağıda verilmiştir:
• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Tarafından 2022 yılında onaylanmış̧ “Trabzon Ulaşım
Ana Planı”nda Akçaabat – Arsin arasında planlanan raylı sistemin birinci etabında
Stadyum – Meydan – Havalimanı bölümünün yapılması gerektiği belirtilmiştir.
Ancak yapılan protokolde bu etap tekrar ikiye bölünmekte, kent merkezinin doğu
tarafındaki hat (Trabzon Havalimanı hattı) sonraya bırakılmaktadır. Oysa kentin doğu
tarafında kalan bölgede; sanayi siteleri, Maçka / Erzurum yolu bağlantısı,
Şehirlerarası Otobüs Terminali, Forum AVM, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Tıp
Fakültesi Farabi Hastanesi (1000 yataklı), Diş̧ Hekimliği Fakültesi, Havalimanı, Hayri
Gür Kapalı Spor Salonu, Avrasya Üniversitesi gibi nüfus çeken işlevler nedeniyle
Trabzon Hafif Raylı Sisteminden faydalanacak yolcu sayısı daha fazladır. Bu
protokol ile ulaşım ihtiyacının daha belirgin olduğu kentin doğu tarafı 2028 yılından
sonraya bırakılmaktadır.
• Diğer yandan kamu yatırımı olarak gerçekleştirilecek olan Trabzon Hafif Raylı Sistem
Projesinin bir an önce işletmeye açılması ve yapılan yatırımın kamuya geri dönüşü hem
kamu kaynaklarının verimli kullanımı hem de projenin devamı açısından
Daha önce Ulaşım Ana Planında önerilen Meydan bölgesinin her iki yönündeki (doğu-
batı) Havalimanı – Meydan – Stadyum aksı, yolcu potansiyelinin en yüksek olduğu
hattır. Proje bu biçimi ile yapılıp açılırsa beklenen en büyük ekonomik faydayı
sağlayacak ve yatırım kısa sürede geri dönebilecektir. Aksi durumda imzalanan
protokolde belirtilen Şehir Hastanesi – Meydan hattı sadece batı bölümü özelinde
yeterli yolcu kapasitelerine ulaşamayacağından yatırımın geri dönüşünü uzatacak,
Trabzon Hafif Raylı Sistem Projesi kamu kaynaklarını tüketen bir proje olarak kadük
kalabilecektir. Bu durum diğer etapların gerçekleştirilmesini tehlikeye atacak ve kentin
ulaşım sorunları çok daha uzun yıllar çözülemez hale gelecektir.
• Protokolde yapımı planlanan Şehir Hastanesi – Meydan hattı Meydan bölgesini son
durak haline getirmektedir. Trabzon tek merkezli bir kenttir. Tarihsel süreçte kent
ulaşımında Meydan bölgesi ulaşım açısından bir indirme-bindirme bölgesi ve aktarma
istasyonu olarak görev yapmış̧, bunun ortaya çıkardığı trafik sorunları çileye dönüşmüş
ve yıllarca çözülememiştir. Sistemi protokolde belirtildiği gibi kentin batı yönünü
(Meydan-Şehir Hastanesi hattı) önceleyerek, Maraş Caddesi güzergahında planlamak
ve uygulamak, ikinci kısma bırakılan meydan-havalimanı hattının gündeme alınıp
tamamlanmasına kadar geçecek olan en iyi ihtimalle 6-8 yıl boyunca Meydan
bölgesinde aktarma nedeniyle yoğunlukların yaşanmasına, trafiğin yeniden problem
haline gelmesine sebep olacaktır. Trabzon Hafif Raylı Sistemi Projesi, Meydan
bölgesini yeniden bir son durak ve aktarma istasyonu haline getirmeyecek
şekilde planlanmalıdır.
• Geçmişte merkezde yaşanan trafik kaosunu çözmek için Meydan bölgesi
yayalaştırılmış̧; belediye otobüslerinin, dolmuşların ve ilçelerden gelen minibüslerin
durakları ve bekleme noktaları Meydan dışına, sahil bölgesine taşınmıştır. Tüm toplu
taşıma araçlarının durak ve istasyonlarını Meydan bölgesinden sahile taşırken raylı
sistemi Maraş Caddesi güzergahından Meydan son durak olacak şekilde planlamak da
aktarma açısından yanlış ve bugüne kadar yapılan planlamaya aykırı bir uygulamadır.
• Trabzon Hafif Raylı Sistem Projesi’nin birinci etabında Şehir Hastanesi – Meydan
hattının önerilmesi bu raylı sistemi, verilen isimden de anlaşılacağı üzere “Şehir
Hastanesi Özel Raylı Sistemi”ne dönüştürecektir. Tüm gerekçelere rağmen
Trabzon Hafif Raylı Sisteminin neredeyse sadece Şehir Hastanesi ulaşımına hizmet
edecek şekilde, diğer kentsel ve kamusal kullanımları öteleyerek planlanması da kritik
bir hata olacaktırYukarıda özetlenen tüm gerekçeler ışığında TMMOB Mimarlar Odası Trabzon Şubesi olarak
Trabzon Hafif Raylı Sistem Projesi ile ilgili basına ve beyanlara yansımış̧ protokolün
yenilenerek;
• Öncelikle Trabzon Ulaşım Ana Planında da belirtildiği gibi, Havalimanı – Meydan –
Stadyum arası birinci etabının bütün olarak uygulanmasını,
• Şayet mesafenin uzunluğu ve maliyeti nedeniyle bakanlık tarafından bu şekilde tek
seferde gerçekleştirilemiyor ise; Meydan bölgesi son durak olmayacak şekilde, doğu-
batı yönünde Beşirli – Değirmendere veya Ayasofya – Havalimanı gibi protokoldeki
km sınırına uygun olarak yeni bir etaplama yapılmasını,
• Etaplamaya doğru karar verildikten sonra raylı sistemin ilgili bölgede hangi
güzergahtan geçeceği (sahilden mi, Maraş Caddesi hattından mı, Tanjant yolu
hattından mı vb.), bunun ulaşım ve kentsel mekanlar açısından yaratacağı olumlu ve
olumsuz durumlar ile uygulama projeleri ve detaylarının da tüm paydaşlarıyla detaylıca
tartışılarak karara bağlanmasını,
önemle talep ediyoruz. Bu doğrultuda; başta Ulaştırma Bakanlığı, Trabzon Valiliği, Trabzon
Büyük Şehir Belediye Başkanlığı ve Ortahisar Belediye Başkanlığı olmak üzere tüm siyasi
partilerin Trabzon teşkilatları, kamu kurumlarının yönetici ve temsilcileri, meslek odaları, sivil
toplum örgütleri ve Trabzon halkını konuyu yeniden gözden geçirmeye davet ediyoruz.
En büyük endişemiz Kanuni Bulvarı Boztepe Viyadüğü, Meydan ve Reşadiye Üst Geçitleri,
denizle kent arasına set çeken otoyollar gibi bugün kimsenin kabul etmediği ve Trabzon’u
derinden yaralayan uygulamaların bir benzerinin tekrar yaşanmasıdır.
Kamuoyuna saygılarımızla sunarız.
Mimarlar Odası Trabzon Şubesi
Bu çekince raporu; Mimarlar Odası’nın kamu yararına çalışan bir mesleki kuruluş̧ olması ve
6235 Sayılı Yasa ile yükümlendiği “Kamuyu ilgilendiren mesleki konularda ilgili idarelere görüş̧
ve önerilerde bulunmak” görevinin yerine getirilmesi amacı ve sorumluluğu ile düzenlenmiştir.
